آموزشی گرته برداری| بخش اول| انجمن چری بوک

[NOYAN]

انواع گرته‌برداری، در پست‌های بعدی.
منبع: بنویس

 

[NOYAN]

رضا بابایی گرته‌برداری را این‌طور تعریف می‌کند: «برگرداندن جزء‌به‌جزء ترکیب‌های غیرفارسی به فارسی، بدون این‌که ترکیب حاصل، مطابق دستور یا دیگر هنجارهای زبان فارسی باشد.»
ساده‌تر: «تقلید محض از زبانی بیگانه در انتخاب واژه.»

گرته‌برداری سه نوع دارد:
● لفظی
● معنایی
● نحوی


•[1⃣]• گرته‌برداری لفظی (ترجمه لفظ به لفظ):

بسیاری از واژگان با ترجمه لفظ به لفظ وارد زبان فارسی شده و بر غنای آن افزوده‌اند؛ نظير:

✨نیروی انسانی (man-power)/فرانسوی
✨راه‌آهن (rail road)/فرانسوی
✨آسمان‌خراش (sky-scraper)/انگلیسی
✨مغزشویی (brain washing)/انگلیسی

اما برخی از واژه‌ها و اصطلاحات به درستی ترجمه نشده و معنای آن به فارسی خلاف زبان اصلی است.

اگر مترجم با کمی دقت یا دانستن زبان فارسی برابرسازی می‌کرد، نتیجه بسیار مطلوب‌تر می‌شد.
توضیح بیش‌تر درباره گرته‌برداری لفظی :

عبارت «روی کسی حساب کردن» گرته‌برداری از عبارت انگلیسی «Counting on someone» است.

درحالی‌که در فارسی می‌توانیم از عبارت‌های دیگری معادل آن استفاده کنیم: به‌کسی امید بستن، چشم به یاری کسی داشتن.

تک تک واژگان این جمله فارسی است: «روی» «کسی» «حساب» «کردن»

اما ترکیب آن یعنی «روی کسی حساب کردن» ترکیبی فارسی نیست و «گرته‌برداری» است.

 

[NOYAN]

•[2⃣]• گرته‌برداری معنایی (تعمیم معنای اول بر تمام معانی)

در هر زبانی، برخی واژه‌ها چندین معنی دارند، که ممکن است در زبانی دیگر چندین واژه برای این معانی وجود داشته باشد.

در این نوع گرته‌برداری یکی از معانی واژه یا تعبیری بیگانه، معادل همه‌ی معناهای آن در زبان مقصد به کار می‌رود.

برای مثال در انگلیسی واژه «rate» به معانی بهای کالا، میزان، سرعت، شتاب یا درصد است که در فارسی این واژه را فقط «نرخ» ترجمه می‌کنند.

مترجم بی‌توجه به بافت جمله فقط یک معنای آن را انتخاب می‌کند و به تمامی موارد تعمیم می‌دهد.

پس در جمله‌ی «نرخ بی‌سوادی کاهش چشمگیر داشته است» به جای نرخ باید گفت: «میزان بی‌سوادی».

در بسیاری از موارد، برای انتقال مفاهیم از زبانی به زبان دیگر از گرته‌برداری معنایی چاره‌ای نیست.

اما گرته‌برداری معنایی غالباً به روح زبان مقصد آسیب می‌رساند، به‌ویژه در مواردی که واژه مناسب دیگری در زبان مقصد وجود داشته باشد.