همگانی وصف عشق در دیوان امام (ره)

[آبی.م]

2. سرّ عشق در خم گیسوی یار است

عارف حقیقی و انسان کامل، سرّ عشق و راز درد عشق را در خم گیسوی معشوق می داند. امام خمینی رحمه الله می گوید:

سرّ عشقم، رمز دردم در خم گیسوی یار است کی به جمع حلقۀ صوفی و اصحاب صلیب است

 

[آبی.م]

3. عشق راه و رسم دیگری دارد​

وی با اشاره به این که اگر کسی به مرحلۀ عشق حقیقی نرسد، رمز و راز عشق را درک نمی کند، می گوید:

راه و رسم عشق بیرون از حساب ما و توست آن که هشیار است و بیدار است مست باده نیست

 

[آبی.م]

4. سر نهادن در کوی عشق، آزادگی است​

عاشق واقعی کسی است که سر در کوی معشوق بگذارد و جان خود را فدای او سازد. امام خمینی رحمه اللهبیان می دارد:

آن که سر در کوی او نگذاشته آزاده نیست آن که جان نفکنده در درگاه او دلدار نیست

 

[آبی.م]

5. راه عشق بسیار دشوار است​

عارف در پیمودن راه عشق، دشواری هایی را می بیند که بدون همراهی خضر، گذشتن از گردنه های پرپیچ و خم عشق، بسیار سخت می نماید؛ زیرا راه عشق، راه مجد و عظمت است و برای رسیدن به آن باید مشکلاتی را تحمل کرد. امام خمینی رحمه اللهمی گوید:

سال ها باید که راه عشق را پیدا کنی این ره رندان میخانه است راه ساده نیست​

 

[آبی.م]

6. درد عاشق را عاشق می داند​

لذت عشق را عاشق می داند و درد عاشق را نیز عاشق؛ زیرا سختی های راه را کسی درک می کند که آن را پیموده باشد. امام خمینی رحمه الله می گوید:

عاشقان دانند درد عاشق و سوز فراق آن که بر شمع جمالت سوخت جز پروانه نیست

 

[آبی.م]

7. قصۀ مستی را عاشقان دانند

عشق رمز و رازی و مستی، قصه ای دارد که آن را تنها عاشق می داند. امام خمینی رحمه الله می گوید:

قصۀ مستی و رمز بیخودی و بیهشی عاشقان دانند کاین اسطوره و افسانه نیست

 

[آبی.م]

8. لاله افشانی چمن از عشق رخ یار است​

برای لاله افشانی چمن، علت های طبیعی وجود دارد؛ اما امام خمینی با به کار بردن صنعت «حسن التعلیل» علتی ادبی و عرفانی ذکر می کند و می گوید:

بهار آمد و گلزار نور باران شد چمن ز عشق رخ یار لاله افشان شد

 

[آبی.م]

9. لذت عشق را عاشق محزون می داند​

وی با اشاره به این که هم در عشق لذت است و هم در رنج هجران، می گوید:

لذت عشق تو را جز عاشق محزون نداند رنج لذت بخش هجران را به جز مجنون نداند

 

[آبی.م]

10. نالۀ بلبل نالۀ عاشقان است​

بلبل عاشق گل است، اما به خاطر رسیدن فصل خزان و از دست دادن معشوق، ناله سرمی دهد؛ عاشق نیز همانند بلبل نالان، ترس از دست دادن معشوق را دارد. امام خمینی رحمه اللهاین معنا را این گونه بیان می دارد:

بلبل به باغ ناله کند همچو عاشقان گویی که یاد از غم فصل خزان کند

 

[آبی.م]

11. عاشق، غرق در دریای فنا است​

امام خمینی با اشاره به غرق شدن عاشق در دریای فنا می گوید:

عاشق از شوق به دریای فنا غوطه ور است بی خبر آن که به ظلمتکدۀ ساحل بود

طبیعی است کسی که غرق در دریای فنا نباشد، قدر عشق را نمی داند. سعدی می گوید:​

قیمتِ عشق نداند قدمِ صدق ندارد سست عهدی که تحمل نکند بار جفا را