دنباله دار اشعار پند آموز

[پناه]

یکـــی طــفـل، دنـدان بـرآورده بود
پدر ســـر به فکرت فرو برده بود
که من نان و برگ از کجا آرمش
مروت نباشد که بگذارمش
چو بیچاره گفت این سخن پیش جفت
نگر تا زن او چه مردانه گفت
مخور گول ابلیس تـا جان دهد
هر آن کس که دندان دهد نان دهد
توانا است آخر خداوند روز
که روزی رساند تو چنـدان مسوز

 

[پناه]

کــــه تواند بدهد میوه رنگین از چوب؟
یا که باشد که برآرد گل صدبرگ از خار؟
ایـن همه نقش عجب بر در و دیوار وجود
هر که فکرت نکند نقش بـــود بر دیوار
کــوه و دریا و درختان همه در تسبیحند
نه همه مستمعان فهم کنند این اسرار
آفرینش همه تنبیه خداوند دل است
دل ندارد که ندارد به خداوند اقـرار
تاقیامت سخن اندر کرم ورحمت او است
همه گویند و یکی گفته نیابد ز هــــزار
خبرت هسـت که مرغان سحر می گویند
كآخر ای خفته سر از بالش غفلت بـردار

 

[پناه]

عمرها باید که تا یک سنگ اصلی ز آفتاب
لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن
سالها باید که تا یک پنبه دانه ز آب و خاک
شاهدی را حله گردد یاشهیدی را کفن
ماهها باید که تا یک کودکی از روی طبع
عالمی گردد نکو، یا شاعری شیرین سخن
نفس تو جویای کفر است و خرد جویای دین
گر بقا خواهی بدین آی آرفنا خواهی به تن
هر چه بینی جز هوی، آن دین بود بر جان نشان
هر چه یابی جز خدا، آن بت بود در هم شکن
چون برون رفت از تو حرص آن که در آید در تو دین
چون درآید در تو دین آنگه برون شد اهر من
بادو قبله در ره توحید نتوان رفت راست
یارضای دوست باید، یا هوای خویشتن

 

[پناه]

دنیا همه هیچ و اهل دنیا همه هیچ
‌ای هیچ برای هیچ بر هیچ مپیچ
دانی که پس از عمر چه ماند باقی
مهر است و محبت است و باقی همه هیچ

 

[پناه]

به دانش فزای و به یزدان گرای
که او باد جان ترا رهنمای
بپرسیدم از مرد نیکو سخن
کسی کو بسال و خرد بد کهن
که از ما به یزدان که نزدیکتر
که را نزد او راه باریکتر
چنین داد پاسخ که دانش گزین
چو خواهی ز پروردگار آفرین

 

[پناه]

دولت سنگدلان را نبود استقرار
سیل از کوه به تعجیل روان می گردد

 

[پناه]

بـه آمــوختن چون فــروتن شـــوی سخن هــای دانندگــان بشنوی
مگوی آن سخن، کاندر آن سود نیست کز آن آتشت بهره جز دود نیست

 

[پناه]

ز چشم خویشتن آموختن آئین هم دردی
که هر عضوی به درد آید بجایش دیده می گرید

 

[پناه]

بلبل آن دم که در نوا گردد
گویدت این جهان فنا گردد
بر خلایق ستم مکن زیرا
زیرا این چرخ و گنبد مینا
دست غیبی همیشه در کار است
محتسب دم به دم به بازار است

 

[پناه]

پیش صاحب‌نظران مُلک سلیمان باد است
بلکه آن است سلیمان که ز مُلک آزاد است
آنکه گویند که بر آب نهاد است جهان
مشنو ای خواجه که تا در نگری بر باد است
خیمه انس مزن بر در این کهنه رباط
که اساسش همه ناموضع و بی‌بنیاد است
دل بر این پیرزن عشوه‌گر دهر مبند
نو عروسی است که در عقد بسی داماد است
هر زمان مِهر فلک بر دگری می‌تابد
چه توان کرد که این سفله چنین افتاده‌است
خاک بغداد به خونِ خلفا می‌گرید
ور نه این شط روان چیست که در بغداد است؟
حاصلی نیست به جز غم به جهان خواجو را
خرّم آن کس که به کلی ز جهان آزاد است